فقدان رشتههای تخصصی آنالیز ارتعاشات واحدهای برقآبی در کشور باعث شده آنالیز ارتعاشات این تجهیزات توسط کارشناسانی صورت پذیرد که تجربیات و تحصیل ایشان مربوط به آنالیز توربینهای گاز و بخار یا تجهیزات عمومی از قبیل پمپ، کمپرسور، فن و … میباشد. بدیهی است با این شرایط فقط خرابیهای کلی و عمومی که در یاتاقانهای واحد مشاهده میشود از دید ایشان قابل تشخیص خواهد بود که البته مغتنم است و از هیچ چیز بهتر. اما اخذ تجربیات جهانی در این زمینه کمک شایانی به پایشها و عیب یابیهای بهینه از واحدهای برقآبی میکند.
مطابق با استاندارد ISO 18436 کارشناس باید بعد از اخذ مدارک هر کدام از سطوح آنالیز ارتعاشات، حد اقل 6 ماه تجربهی عملی در رابطه با آنالیز ارتعاشات داشته باشد. سوال اینکه آیا تجربهی آنالیز در رابطه با تمامی تجهیزات دوار میتواند به آنالیز ارتعاشات واحدهای برقآبی کمک کند؟ مشخص است که خیر! نتیجه اینکه داشتن مدرک حتی سطح 4 آنالیز ارتعاشات نمیتواند صلاحیت کارشناس در این رابطه را تایید کند. زیرا کسب تجربه در رابطه با آنالیز واحدهای برقآبی مستلزم حضور مستمر و انجام آنالیز های فراوان از آنها میباشد. رفتار واحدهای برقآبی در طول سال مشابه نیست زیرا هد در طول سال یکسان نیست و رفتار توربین و واحد به دنبال آن. پس کسب تجربهی کوتاه از آنالیز آنها کمک چندانی به کارشناس نمیکند.
قابلیت اطمینان بالا
با بزرگتر شدن واحدها، خسارت تشخیص های غیر دقیق بیشتر میشود و این موضوع اهمیت بیشتری پیدا میکند. در صورت عدم تشخیص یک ایراد، علاوه بر افزایش ریسکهای بهرهبرداری و خطرات ایمنی، انتظارات از نیروگاه برآورده نخواهد شد. برای مثال احتمال دارد شما 250 مگاوات برق را در پیک بار شبکه در تابستان از دست بدهید. از ایمنی کار اینکه در سال 2009 در حادثهای در نیروگاه سایانا در روسیه 79 نفر کشته شدند. در رابطه با این حادثه، شرکت آوان پایش به ترجمهی بیش از 40 مقاله و تحلیل آنها پرداخت و حتی نمایندهی این شرکت از این نیروگاه بازدید داشت. سعی میکنیم در آینده یک مقالهی خلاصه در این رابطه کار کنیم.
تجهیزات عمومی خاص
علاوه بر تجهیزات دوار اصلی در نیروگاه های برقآبی که شامل توربین، ژنراتور، شیر پروانه ای یا کروی میباشند، تجهیزات عمومی و خاصی دیده میشود که آنالیز ارتعاشات آنها لاجرم باید با روشهای خاص صورت پذیرد. برای مثال ممکن است شما نتوانید سنسور خود را مستقیماً روی پمپ قرار دهید زیرا پمپ مربوط به پاور پک شیر پروانهای میباشد و غرق روغن است. تخلیهی کامل روغن آماده بکاری واحد را از بهرهبرداری میگیرد و شما فقط در تعمیرات سالانه میتوانید از روی پمپ داده برداری داشته باشید. در داده برداری شش ماهه باید بدون قرار دادن سنسور روی آن درک کلی از مقدار خرابی آن داشته باشید.
کارشناس آنالیز ارتعاشات واحد برقآبی
این کارشناس باید تک تک قطعات واحد را بشناسد و به تلرانسهای مونتاژ آنها آشنایی داشته باشد. بهتر است نصب یک توربین برقآبی را دیده باشد.در غیر این صورت در تحلیل خود نمیتواند خرابی قطعات را پیشبینی کند. زیرا آنها را نمیشناسد به همین صورت فقط محدودهی دامنهی ارتعاشات اعلام میگردد (Zone A تا Z) به همین جهت است که بهترین کارشناسان آنالیز ارتعاشات از سمت خود شرکت سازنده میباشند. زیرا آشنایی کامل با طراحی و مونتاژ قطعات دارند.
کارشناس باید در زمینهی تعمیرات و نگهداری این واحدها تجربهی کافی داشته باشد. بسیاری ار ایرادها در شرایط خاص بهرهبرداری خود را نشان میدهند. در صورتی که کارشناس آنالیز ارتعاشات بتواند به یک خرابی خاص مشکوک شود، باید با آشنایی با شرایط یک واحد در مدهای متفاوت بتواند آن خرابی را برای دستگاه آنالیز ارتعاشات بولد کند و آن را ببیند. در غیر این صورت فقط خرابیهای کلی که در یاتاقان های ژورنال دیده میشود را اعلام خواهد کرد.
همانطور که گفته شد، حتی مدرک سطح 3 آنالیز ارتعاشات برای تحلیل ارتعاشات تجهیزات با قابلیت اطمینان بالا کافی نیست و بهتر است کارشناس فارغ التحصیل رشتهی CM باشد. فارغ التحصیلان این رشته دید کاملتری به ارتعاشات و دیگر تکنیکهای تعمیرات پیشبینانه دارند. خوشبختانه این رشته چند سالی است در حال ارائه در دانشگاه آزاد یزد میباشد.
منابع محدود
متاسفانه مقالات و مطالب در زمینهی آنالیز ارتعاشات در فضای مجازی محدود و اغلب آکادمیک، آزمایشگاهی و غیر عملی هستند. البته در رابطه با مقالههای ارائه شده در کنفرانسها
کلام آخر
آنالیز ارتعاشات واحدهای برقآبی مانند واحدهای گاز، بخار، موتور هواپیما، توربو جتهای دور بالا جزو تجهیزات تخصصی هستند که آنالیز ارتعاشات آنها به سادگی تجهیزات عمومیتر مانند الکتروپمپهای سانتریفیوژ و فنهای عادی نیست. زیرا دسترسی و کسب تجربه از قطعات، نحوهی بهرهبرداری، داده های ارتعاشی و خرابیهای معمول در آنها نیازمند زمان طولانی و شرایط خاص می باشد. البته به هیچ وجه منظور این نیست که آنالیز ارتعاشات الکتروپمپ و فن نیازمند تخصص نیست. بلکه منظور سهولت رسیدن به اطلاعات است.