لقی های پایه ها یا لقی مکانیکی فن

لقی پایه های فن میتواند باعث بروز لرزش‌های خاص در سیستم شود که در این مقاله به آنها اشاره خواهیم کرد.

بالانس فن تنها مشکل نیست، موارد زیادی از عیوب وجود دارند که می‌توانند باعث لرزش شوند. بوسیله ی دستگاه آنالیز ارتعاشات میتوانید تمامی این موارد را شناسایی و رفع کنید.

هنگامی که یکی یا قسمتی از پایه های دستگاه کاملا روی Base Plate قرار نگیرد، اصطلاحا به این وضعیت لقی پایه (Soft Foot) گویند. لقی پایه به صورت یکی از حالات موازی بودن سطوح، زاویه دار بودن سطوح، پیچیدگی سطوح و تحریک شده )حالت فنری داشتن) یا ترکیبی از آنها می تواند باشد.

مسائلی همچون کوتاه و بلند بودن پایه ها، ناصاف بودن شاسی، پوسیدگی، کثافات و گرد و غبار، تمیز نبودن شیم ها، زیاد بودن تعداد آنها و حالت فنری داشتن و جوشکاری روی پایه دستگاه می توانند سبب به وجود آمدن لقی پایه شوند.

لقی پایه ها می تواند سبب به وجود آمدن عوامل مضری همچون تغییر شکل و شکسته شدن پایه های خمیدگی شفت در اثر پیچیدگی، به هم خوردن فاصله ی هوایی بین روتور و استاتور و تأثیر روی بازده، به هم خوردن هم محوری پس از هر بار باز و بسته نمودن Spacer، شوند. لقی پایه ها را می توان با استفاده از ساعت اندازه گیری و باز و بسته کردن نوبتی پیچ های اتصال دهنده و اندازه گیری فاصله ی زیر پایه ها توسط فیلر اندازه گیری نمود و با جایگذاری سیم مناسب اثر آن را کم یا برطرف نمود.

بررسی لقی های مکانیکی فن

عامل لقی های مکانیکی ضربه زننده ی سنگینی می باشند که ارتعاشاتی در فرکانس 2xRPM و درجات بالاتر ایجاد می کند. بیشترین ارتعاش در فرکانس 2xRPM ایجاد می شود. عوامل ایجاد ارتعاش لقی پیچ های پایه، لقی زیاد بیرینگ، یا ترک در سازه یا تکیه گاه بیرینگ می باشد.

مشخصات ارتعاشات ناشی از لقی می تواند توسط یک نیروی محرک دیگری چون عدم تعادل و یا عدم هم خطی هم به وجود آید. اگرچه، لقی مکانیکی شرایط را تشدید می کند، یعنی مقادیر کم ارتعاشات ناشی از عوامل دیگر را به مقادیر زیاد ارتعاشات تبدیل می کند. به این جهت می توانیم بگوییم لقی مکانیکی اجازه می دهد عوامل دیگر، ارتعاشات بیشتری را نسبت به حالت عدم وجود لقی به وجود بیاورند. شکل ۴-۵۲ نشان می دهد که چگونه لقی مکانیکی می تواند ارتعاشات با فرکانس 2xRPM ایجاد کند.

عدم تعادل Unbalance

در این جا عدم تعادل Unbalance عامل اصلی ارتعاشات است. موقعی که Heavy Spot در موقعیت ساعت ۶ است (شکل A )نیروی عدم تعادل به سمت پایین بوده بیرینگ را به طرف پایه می راند. موقعی که نیروی عدم تعادل به سمت بالا اعمال می شود، Heavy Spot در موقعیت ساعت ۱۲ (شکل B) بیرینگ را به طرف بالا بلند می کند.

زمانی که Heavy Spot به موقعیت ساعت ۳ می رسد )شکل C )نیروی عدم تعادل به طرف پهلو اعمال شده در نتیجه بیرینگ به پایین روی پایه می افتد.
در نتیجه در یک دور کامل شافت به پایه ی بیرینگ دوبار نیرو اعمال می شود. یک نیرو در نتیجه ی بلند شدن بیرینگ به وسیلهی نیروی عدم تعادل (Unbalance) اعمال می شود و دیگری به علت افتادن بیرینگ ناشی از جاذبه. بنابراین فرکانس ارتعاشات حاصله 2xRPM خواهد بود. شکل ۴–۵۳ شکل موج ارتعاشی مربوطه را که به وسیله ی یک اسیلوسکوپ که به آنالایزر متصل شده گرفته شده، نشان می دهد.

ارتعاشات در حالت وجود لقى فن

شکل موج ارتعاشات در حالت وجود لقى برای این که ارتعاش در اثر لقى اتفاق بیفتد به نیروهای تحریک کننده ی دیگری نظیر نامیزانی یا عدم هم محوری نیاز است. وقتی لقی زیاد باشد فقط با اندکی نامیزانی یاعدم هم محوری ارتعاش زیادی تولید خواهد شد. بنابراین لقی به آسانی عامل ارتعاشی زیادتر از آنچه باید به وجود آید می گردد. با از بین بردن نامیزانی یا عدم هم محوری می توان ارتعاش را کاهش داد منتها میزان و هم محور کردن باید با دقت فوق العاده زیادی انجام شود که غیر عملی است. بنابراین رفع لقی بسیار عملی تر می باشد. طبیعت لقی و دلیل این که ارتعاش در فرکانس 2xRPM به وجود می آید در زیر تشریح می گردد.

در هر دستگاهی به طور ذاتی مقداری لقی وجود دارد. و طبیعی است که وقتی مقداری نامیزانی یا عدم هم محوری به وجود آید. ارتعاش در فرکانس 2xRPM به وجود خواهد آمد.
معمولا مشکل لقی زمانی است. که ارتعاش در 2xRPM بیشتر از نصف ارتعاش در 1xRPM باشد. به علاوه اگر برای از بین بردن ارتعاش با بالانس و هم محور کردن مشکل زیادی وجود داشت باید دید که آیا لقی وجود دارد یا خیر؟.